Skip to content

Ewangelia

Ewangelie do pobrania:

Четвероевангелие (Ewangelie: św. Mateusza, św. Marka, św. Łukasza, św. Jana)

Евангелие детям (Ewangelia dla dzieci)

Od chrztu Chrystusa do Jego wniebowstąpienia na niebo przeszło około trzech i pół roku. W ten czas Jezus Chrystus uczył ludzi Prawdziwej wiary i dobrych uczynków, czasami czynił to w sposób bezpośredni, a czasami poprzez przypowieści, to jest opowiadania o niezwykłych historiach z życia, które należy rozumieć duchowo, i czynił wiele cudów.

Cerkiew każdego dnia czyta ludziom Ewangelię (to jest dobrą nowinę), a w niedzielę i wielkie święta czyta się z Ewangelii bardzo ważne fragmenty, w których zawarte są nauki Chrystusa, lub przypowieści Chrystusa, albo opisane są cuda Chrystusa, czy też cudowne wydarzenia Ewangelskie.

Słowo Ewangelia (z greck. εὐαγγέλιον — dobra nowina, zwiastowanie):

1) Zwiastowanie Chrystusowe (apostolskie, chrześcijańskie  o nastąpieniu Królestwa Bożego, o zbawieniu człowieczego rodu od grzechu i śmierci;

2) Księga (wszystkich takich ksiąg cztery: Od Mateusza; od Łukasza, od Marka, od Jana), wykładająca tę nowinę w formie opowieści o wcieleniu, o ziemskim życiu, nauce, obietnicach, zbawiennych cierpieniach, Krzyżowej śmierci i Zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa.

Ewangelia2
Ewangelia3

 

Na początku, w greckim języku w pewnym okresie, słowo Ewangelia znaczyło «zapłata (nagroda) za radosną nowinę», «dziękczynna ofiara za radosną nowinę». Potem tak zaczęto nazywać samą radosną nowinę. Później słowo Ewangelia nabrało religijnego znaczenia. W Nowym Testamencie to słowo zaczęto używać w specyficznym zamyśle. W wielu miejscach Ewangelia oznacza głoszenie samego Jezusa Chrystusa ( Mt. 4; 23 i Mk. 1; 14 – 15 ), ale bardziej Ewangelia – to chrześcijańskie głoszenie, nowina o zbawieniu w Chrystusie i rozpowiadanie o tej nowinie.

Ewangelia – księgi Nowego Testamentu, w których zawarty jest opis życia, nauk, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Ewangelia – to cztery księgi, nazwane od imienia autorów – twórców – Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Wśród 27 ksiąg Nowego Testamentu Ewangelia jest najważniejszą księgą w prawie ksiąg.

Skład kanonicznych ksiąg Biblii określa zbiór prawideł w Prawosławnej cerkwi: 85 Apostolska reguła (IV wiek), 60 reguła Laodycejskiego soboru (364 rok), 39 reguła Atanazego Wielkiego o świętach (IV wiek), wersety świętego Grzegorza Teologa (IV wiek), wersety świętego Amfilocha z Ikonium (IV wiek), 33 reguła Kartageńskiego soboru. Jednakże sama struktura czterech Ewangelii została ustalona przez chrześcijan już w końcu  II wieku. Później Święci Ojcowie i Nauczyciele Cerkwi napisali tłumaczenia na Ewangelie. Wśród tłumaczy Ewangelii można dostrzec, na przykład, kapłana Jana Złotoustego (Chryzostoma), który żył w IV wieku, a także błogosławionego Teofilakta Bułgarskiego, żyjącego w XI wieku.

Wyniesienie Ewangelii i jej czytanie — jeden z samych doniosłych momentów prawosławnego nabożeństwa, zgodnie z przykazaniem Jezusa Chrystusa «zwiastujcie Ewangelię całemu stworzeniu!» ( Mk. 16; 15 ), czytana jest ona podczas Jutrzni, na nocnych nabożeństwach, podczas Boskiej Liturgii, molebnów, podczas niektórych cerkiewnych Sakramentów i innych potrzebach. Ewangelia podzielona jest na fragmenty (rozpoczęcia, początki). W Ewangelii wg Mateusza jest 116 początków, wg Marka – 71, wg Łukasza – 114, wg Jana – 67.

Ewangelia nie daje nam absolutnie wszystkiego, nie ujawnia nam całej nauki o chrześcijańskiej moralności  ( J. 21; 25 ).

Dana nauka została przedstawiona tam w ścisłej formie (jeszcze w bardziej ścisłej formie było ona sformułowana przez Chrystusa w postaci dwóch przykazań: o miłości do Boga i o miłości do bliźniego, jak do siebie samego (Łk.  10; 27)). Ale nie oznacza to, jakoby Boże prawo jest niedoskonałe. Nie oznacza to również tego, że czego nie ma w Ewangelii, jest dla nas dozwolone.

To, co nie zostało ujawnione przez Ewangelię, zostało przedstawione w innych Księgach Świętego Pisma Nowego Testamentu.

Ponadto wiele moralnych wskazań zostało zawarte i objawione w kanonicznych i niekanonicznych Księgach Starego Testamentu.

Bardziej obszernie i szczegółowo prawo Boże zostało zawarte w Świętym Przekazie Cerkwi (należy wspomnieć, Przekaz zawiera w sobie i część apostolskiego głoszenia, które weszło w skład Ksiąg Świętego Kanonu, i tę część, która została przekazana Cerkwi ustnie; oprócz tego zawiera ono wiele  odnoszeń do Świętego Pisma świętych ojców, Soborowe postanowienia, stare reguły i wiele innych rzeczy).

Protestanci, odrzucając autorytet Świętego Przekazu, sami pozbawiają siebie  tak drogocennego skarbu poznania Prawdy.

Razem z Objawioną nauką o moralności, istnieje jeszcze naturalne moralne prawo. Mniej lub więcej, to naturalne prawo człowieka zna każdy: ono objawia się w głosie sumienia. Im wyższy stopień uduchowienia człowieka, tym jaśniej przyjmuje on głos sumienia.

W trudnych sytuacjach życiowych chrześcijanin ma możliwość zwrócić się z pomocą do uduchowionego, mądrego nastawnika – ojca duchowego, i już ten nastawnik, na wzgląd na swoje uduchowienie i doświadczenie (z pomocą Bożą) pomoże odnaleźć odpowiedź, rozwiązanie w trudnej sytuacji, nakieruje na dobre podjęcie decyzji.

Na koniec, pomimo cerkiewnych postanowień, chrześcijanin może być ograniczany poprzez świeckie prawo (które nie przeciwstawia się woli Bożej). Zgodne jest to ze słowami Zbawiciela: «oddajcie więc, co cesarskie, cesarzowi, a co Boże, Bogu» ( Mt. 22; 21 ).

Ludzie, którzy zaczynają uczyć się chrześcijaństwa, często zadają sobie pytanie:

«Czym różni się Biblia od Ewangelii?».

Biblia (z grec. βιβλία – księgi) — zebranie ksiąg Starego i Nowego Testamentu.

Ewangelia stanowi część Nowego Testamentu, a także stanowi część Biblii.

Często słyszymy:

«Autorem Ewangelii jest Mateusz» albo «autorem Ewangelii jest Marek» itd. Jednakże mówienie w taki sposób nie jest całkowicie poprawne. Święte Pismo – jest rezultatem synergicznego (wspólnego) działania Boga i człowieka; w przypadku Ewangelii — Boga i apostołów Mateusza, Marka, Łukasza, Jana. Przy tworzeniu Ksiąg Świętego Pisma człowiek nie był pasywnym narzędziem w rękach Boga, ale był uczestnikiem wszelkiego dobra Boskiego działania. Uduchawiając, piszących Święte Pismo, Bóg nie naruszał ich wolności, nie blokował umysłu, nie narzucał woli, nie pozbawiał ich rozsądku. Wznosząc ich coraz wyżej, w błogosławiony stan, On objawiał im te prawdy, te potrzeby Swojej świętej woli, które uważał, że trzeba odkryć ludziom, a oni świadomie i w swobodzie ubierali je w tę lub inną formę literatury.

Poprzez łaskę Świętego Ducha na świecie została objawiona nowa nowina – prawda: dla zbawienia człowieczeństwa na Ziemię przyszedł Bóg, i «Bóg stał się Człowiekiem dla tego, aby człowiek stał się bogiem», jak powiedział to w  IV wieku kapłan Atanazy Aleksandryjski. Pan stał się podobny człowiekowi, On ponownie odnowił człowieka i objawił mu drogę do Królestwa Niebieskiego. «I polecił im: – Idźcie na cały świat, zwiastujcie Ewangelię całemu stworzeniu» ( Mk. 16; 15 ).

Pomimo wielu charakterystycznych cech Ewangelie Mateusza, Marka i Łukasza w nauce nazywane są „synoptycznymi” , to znaczy takimi, które patrzą na ten sam temat, mniej więcej z tego samego punktu widzenia (greckie słowo  σύνοψις można przetłumaczyć jak «przegląd»). I zaprawdę, wystarczy przeczytać jedno z pierwszych trzech Ewangelii, aby dowiedzieć się o kluczowych momentach głoszenia Zbawiciela. Ewangeliści – synoptycy dopełniają tekstami przyjaciel przyjaciela, mimo różnych tekstów Ewangelii, zarys ich powieści pozostaje niezmienny.

Ewangelia Jana odróżnia się od pozostałych Ewangelii stylistycznie, jak również i tekstowo. Została ona napisana kilkadziesiąt lat później od innych Ewangelii po to, aby je dopełnić. Tekst Jana Teologa przedstawia teologiczny opis Jezusa Chrystusa jako wiecznego Słowa i unikalnego Zbawiciela człowieczeństwa.

Najbardziej stare znane rękopisy Ewangelii, które przetrwały do naszych czasów datowane są na 150 − 250 rok. W 2015 roku opublikowano wiadomość o odnalezieniu sklejonej z papirusu egipskiej pogrzebowej maski z niewielkim fragmentem Ewangelii Marka z datą na 90 rok. Najbardziej stary pełny rękopis kanonicznej Ewangelii (w Synajskim kodeksie) datuje się na IV wiek.

Wczesnym źródłem, wspominającym cztery kanoniczne Ewangelie, jest tekst Ireneusza Liońskiego (II wiek) «Potępienie i odrzucenie fałszywej wiedzy (Przeciw herezjom)». W tym tekście Ewangelie nazywane są od imienia autorów: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.

W Ewangeliach, w Nowym Testamencie można spotkać nieznaczne różnice, które są potwierdzeniem tego, że pisali je ludzie. Gdyby postać Chrystusa i Jego słowa byłyby czyjąś fantazją, to autorzy, którzy zajmowali się podobną mistyfikacją, dążyli by do tego, aby wszystkie szczegóły przekazać bez żadnej zmiany.

Ewangeliści ten cel omijają. Przeciwnie, starają się oni głosić o Zbawicielu jak najwięcej i chcą przekazać maksymalnie najwięcej szczegółów o Nim. Czasami zaprzeczają przyjaciel przyjacielowi (Ewangeliści), ale przy tym ujawniają Jego jak żywego i Tego, Którego oczekiwali. Prostota apostolskich wierszy – potwierdzenie tego, że Ewangeliczny Chrystus zaprawdę to Ten, o Którym już dwa tysiące lat mówi Cerkiew. I nie tylko mówi, ale i prowadzi – do Niego.

Od końca II wieku, dla wskazania na to, że różnice między Ewangeliami nie naruszają jedności chrześcijańskiej nauki, święty męczennik i kapłan Ireneusz Lioński mówi o nich jak o jednej Ewangelii, które zostały przekazane = chrześcijanom pod symbolem czterech postaci. Ewangelia Jana kojarzona jest z lwem – odzwierciedlenie odwagi, władzy i panowania; Ewangelia Łukasza kojarzona jest z bykiem / cielcem –  odzwierciedlenie ofiary kapłańskiej i kapłaństwo; Ewangelia Mateusza kojarzona jest z człowiekiem / aniołem – odzwierciedlenie Jego wcielenia się jako człowieka; a Ewangelia Marka kojarzona jest z orłem – odzwierciedlenie zstąpienia  świętego Ducha – zgodnie z analogią przedstawioną przez Ezechiela.

Święty Apostoł i Ewangelista Mateusz
Święty Apostoł i Ewangelista Łukasz
Święty Apostoł i Ewangelista Jan
Święty Apostoł i Ewangelista Marek

Dlaczego mamy tylko cztery Ewangelie?

Przecież znane są tak zwane „Ewangelie” Jakuba, Marii, Piotra i nawet Judasza. Problem apokryfów (ksiąg, które nie weszły w kanon Nowego Testamentu) stawia przed nami pytanie / kryteria, według których były odbierane to lub inne pismo.

Ewangelii wszystkich jest cztery, przede wszystkim, dlatego, że właśnie w nich Cerkiew zobaczyła dosłowną ikonę Chrystusa, która szczegółowo przedstawia to, co najważniejsze – obraz Żywego Kochającego Boga, Który stał się człowiekiem i przyniósł Siebie w ofierze, dla naszego zbawienia i zbawienia świata. W apokryfach tego nie ma. Nawet te pisma, które są uznawane za niepodważalne rzeczy myśli wczesnochrześcijańskich, nie zawierają niczego zasadniczo nowego, czego nie ma w kanonicznych Ewangeliach. Apokryfy są zbyt skupione albo na „cudach” i „tajemnicach”, albo na „codziennych scenach z życia”. Ich głównym zadaniem jest zaskakiwanie, szokowanie i intrygowanie czytelnika.

Pan otworzył nam drogę do Królestwa Niebieskiego. Czytając Ewangelię,  stajemy na tą niebieską wertykalną drogę i idziemy po niej do Boga. Tym właśnie jest Ewangelia. Dlatego taż ważne jest, aby czytać Nowy Testament każdego dnia. Tak jak radzą święci ojcowie powinniśmy mieć w obowiązku czytanie Świętej Ewangelii i Apostoła (Dzieje Apostolskie) każdego dnia. Zazwyczaj rekomendują przeczytanie jednego lub dwóch rozdziałów Apostoła i jeden rozdział Ewangelii na dzień. Jeżeli jest taka możliwość, to nie należy również zapominać o czytaniu Starego Testamentu. Oczywiście, jeżeli są takie możliwości i chęci, to nie zabrania się czytania i większej ilości rozdziałów Ewangelii, ważne jest, aby ta potrzeba nie zamieniła w apatię.

Dobrze jest czytać Ewangelię według ustalonego porządku, to jest od pierwszych rozdziałów i do ostatnich, a potem rozpoczynać jej czytanie od początku. Wtedy u człowieka formułuje się cały obraz ewangelicznej powieści, poczucie i zrozumienie jej ciągłości, związków przyczynowo-skutkowych.

Można też czytać Ewangelię według porządku ustanowionego w świątyni – do tego służy ustalona reguła / kalendarz, jak i kiedy, którą Ewangelię należy czytać.

Życie według Ewangelii jest jej studiowaniem, to jest trzeba starać się żyć według Ewangelii, odnosić ją do codziennego życia, którym wszyscy żyjemy. Kiedy przeczytaliście jakiś epizod z Ewangelii – spójrzcie w nią jak do lustra i zadajcie sobie pytania. Czy u mnie w życiu jest tak, czy też inaczej? Pan mówi to i to, czy Jego słowa znajdują jakieś odzwierciedlenie w moim życiu? Czy Ewangelia zmienia moje życie? Dobrze jest, jeśli czytając Ewangelię, będziemy mogli rozpoznać siebie w pierwszym z synów, których ojciec kolejno prosił, aby pracowali w winnicy ( Mt. 21; 28 – 31 ). Jeśli czynimy przeciwne Ewangelii występki, depcząc swoje chrześcijańskie sumienie, za każdym razem jesteśmy poruszani tym sumieniem, to tym bardziej, czytając Ewangelię, nawracamy się poprzez pokutę i wracamy do Ojca.

Słuchanie Ewangelii w słuchawkach / na nośniku komputerowym lub innym nie jest grzechem. Trzeba nadmienić, że w świątyni podczas nabożeństwa również słuchamy Ewangelii. Ważne jest, aby nie zapominać, że Ewangelia — to słowo Boże, dlatego też i uważnie trzeba je słuchać i przyjmować.

Przykład czytania Ewangelii: