Piotrowy/Apostolski Post
Post świętych apostołów Piotra i Pawła, Piotrowy post
Tydzień po święcie Pięćdziesiątnicy zaczyna się post, zwany, od imienia świętych apostołów, „Postem świętych apostołów Piotra i Pawła”.
Ten post, w okresie letnim, teraz my nazywamy Piotrowym, albo apostolskim, jeszcze wcześniej zwany postem Pięćdziesiątnicy.
Cerkiew przywołuje nas do tego postu, biorąc przykład ze świętych apostołów, którzy, przyjąwszy Świętego Ducha w dzień Pięćdziesiątnicy, w poście i modlitwie
„W pracy i umęczeniu, często na czuwaniu, w głodzie i pragnieniu, w licznych postach” – 2 Kor.11, 27
przygotowywali się do zwiastowania Ewangelii na świecie.
Ustanowienie Piotrowego postu odnosi się jeszcze do czasów I wieku Prawosławnej Cerkwi.
O cerkiewnym ustanowieniu tego postu wspomina się w apostolskich postanowieniach:
„Po Pięćdziesiątnicy świętujcie jeden tydzień, a potem pośćcie się; sprawiedliwość potrzebuje i radować się po przyjęciu darów od Boga, i pościć się po uldze cielesnej”
Post ten nabrał ogromnego znaczenia, kiedy w Konstantynopolu i Ryzmie, wtedy jeszcze będących w jedności z Prawosławiem, były budowane świątynie w imię świętych ważniejszych apostołów Piotra i Pawła.
Poświęcenie Konstantynopolskiej świątyni miało miejsce w dzień wspomnienia apostołów 29 czerwca (według kalendarza gregoriańskiego 12 lipca), i od tamtej pory ten dzień stał się dniem wielkim, świątecznym na Wschodzie, jak i Zachodzie. W Prawosławnej Cerkwi umocniła się też zasada przygotowania bogobojnych chrześcijan do tego święta poprzez odniesienie postu i modlitwy.
Od IV wieku znajdujemy już potwierdzenia ojców Cerkwi o apostolskim poście. O nim wspominają święty Atanazy Wielki, Ambrozjusz Mediolański, a w V wieku – Leon Wielki i Teodoret z Cyru.
Błogosławiony Symeon z Tesaloniki pisze, że post został ustanowiony w cześć apostołom, dlatego, że przez nich otrzymaliśmy wiele dobra i oni są dla nas wykonawcami i nauczycielami postów, posłuszeństwa… i powstrzymywania się.
Kapłan Leon Wielki, prymas Rzymskiego kościoła o konieczności apostolskiego postu mówił: „Po długim święcie Pięćdziesiątnicy post staje się koniecznością, aby trudem jego oczyścić nam myśli i stać się godnym do otrzymania darów Świętego Ducha. Za świętem, w którym Duch Święty uświęcił nas Swoim zejściem, nieodłącznie należy odnieść wszech-narodny post, ustanowiony dla uleczenia duszy i ciała, i dlatego jest potrzebny, abyśmy go wypełniali z należytą starannością. Albowiem my nie żadnej złudy, że po tym, jak apostołowie wypełnili się obiecaną z wysokości mocą, i Duch prawdy zamieszkał w ich sercach, między tajemnicami niebieskich nauk, za sprawą Pocieszyciela, przekazana została nam i nauka o duchowym powstrzymywaniu się, aby serca, oczyszczając się postem, stały się godne do przyjęcia dobrych darów… Ten zwyczaj należy serdecznie wypełniać również dlatego, aby w nas przebywały te dary, które podane są teraz dla Cerkwi od Boga. Uczyniwszy się świątyniami Świętego Ducha, i bardziej niż kiedykolwiek, będąc napojonymi Bożymi wodami, nie powinniśmy być pokorni żadnym żądzom, nie powinniśmy służyć żadnуj skazie, aby dom świętości nie zanieczyścił się niczym nieczystym.
Trud Piotrowego postu jest mniejszy, niż Wielkiego postu. Podczas Piotrowego postu prawo cerkiewne nakazuje w każdym tygodniu, po trzy dni – w poniedziałki, – w środy i w piątki – powstrzymywać się od ryby, wina, oleju i przyjmować jedzenie (suche jedzenie) o dziewiątej godzinie po „Wieczerniku”
W soboty, niedziele tego postu, we wtorki i w czwartki, a także w dni wspominania wielkiego świętego (Narodzenie Jana Chrzciciela) lub w dni święta imienia Cerkwi – zezwala się na spożywanie ryby.
Liczba dni Piotrowego postu uzależniona jest od tego, jak wcześnie lub późno była Pascha, dlatego też liczba dni postu jest różna. On zawsze rozpoczyna się z zakończeniem nabożeństw z księgi „Triodź” lub po tygodniu Pięćdziesiątnicy i trwa do 28 czerwca (11 lipca według kalendarza gregoriańskiego), jeżeli święto świętych apostołów Piotra i Pawła nie przypada na środę lub piątek.
Najdłuższy Piotrowy post może trwać nawet sześć tygodni, a najkrótszy – jeden tydzień i jeden dzień.