Post Zaśnięcia Bogorodzicy
Post Zaśnięcia Matki Boskiej.
Za miesiąc po poście Apostolskim w Staroprawosławnej Cerkwi rozpoczyna się wielodniowy post Bogorodzicy albo zwany Zbawicielsko – Bogorodzicowym postem, nazywany potocznie postem Zaśnięcia Matki Boskiej („Uśpieńskim”). Post ten został ustanowiony przed wielkimi świętami Przemienienia Pańskiego i Zaśnięcia Przenajświętszej Bogorodzicy i trwa dwa tygodnie, od pierwszego do piętnastego sierpnia. Cerkiew przejęła ten post i ustanowiła ochronę tego postu, kierując nas do duchowej przemiany i do pójścia za Bożą Matką, Która przed Swoim przesiedleniem się na niebo nieustannie przebywała w poście i na modlitwie. Boża Matka, chociaż i zawsze dbała o nas i pościła się, nie mając obowiązku do poszczenia się, jak czysta i na zawsze Dziewica, kiedy dowiedziała się o Swoim zaśnięciu, Ona, przewyższająca i wznosząca się ponad życie Aniołów, objawiła anielskie powstrzymywanie się, często modliła się, aby przez Boskiego Ducha złączyć się z błogosławioną duszą ze Swoim Synem i zostać naszą opiekunką, i wtedy w osobności pościła się, kiedy zbliżył się dla niej czas odejścia stąd, umacniając Siebie świętą miłością do Syna. Dlatego też i my jesteśmy zobowiązani pościć się w ten czas i wychwalać Ją, idąc za przykładem Jej życia i prosząc Ją o opiekę nad nami.
Ze względu na święta Przemienienia Pańskiego i Zaśnięcia Przenajświętszej Bogorodzicy, ustanowienie postu odnosi się do czasów starożytnego chrześcijaństwa.
Jak jeść i prowadzić się w dni postu Zaśnięcia Matki Bożej?
W czasie postu Cerkiew nakazuje miarowe spożywanie jedzenia i picia, a przy tym spożywania jedzenia tylko postnego. W regule cerkwi jasno został wyrażony nawet czas spożywania posiłku, jak również rodzaj spożywanego pożywienia. Wszystko to zostało srogo ustanowione w tym celu, aby osłabić w nas cielesne żądze, pobudzane przez nieograniczone i słodkie karmienie ciała; jednak, aby w zupełności nie osłabić naszej natury, a naprzeciw – uczynić ją lekką, twardą i sposobną do posłuszeństwa dobrego ducha i z miłością wypełniać jego potrzeby.
Post jest nieodzownym środkiem dla osiągnięcia w życiu stanu duchowego i dla otrzymania zbawienia, albowiem post, który odejmuje od ciała nadmiar jedzenia i nadmiar picia, osłabia moc zmysłowych pragnień. Stąd widać, że korzyść postu ma różne obrazy:
1) post szybko i jasno pokazuje człowiekowi, że dla jego życia nie trzeba dużo, a zdrowie jego zależne jest nie od wyrafinowanego, ale od prostego jedzenia i picia;
2) post bardzo szybko odkrywa panujące w człowieku namiętności i przywary, do których on przylepił się sercem, i że ciało jego bardziej od wszystkiego to lubi;
3) post czyni nas sposobnymi do modlitwy i rozmyślania o Bogu i Boskości.
„Kto pości się, ten z dobrym duchem sie modli,”
– mówi Jan Złotousty.
Tak ogólnie, post jest mocnym środkiem przygotowania się do wszystkich, zbawiennych uczynków. To głęboko odczuwali wszyscy bogobojni i mądrzy ludzie – zawsze i wszędzie. Wszyscy święci pościli się sami bardzo srogo i jednogłośnie proponowali post innym.
Post Zaśnięcia Matki Bożej nie jest tak srogi, jak Wielki, jednak bardziej srogi niż „Piotrowy” i Bożonarodzeniowy.
W poniedziałek, środę i piątek postu Zaśnięcia Matki Bożej reguła Cerkwi nakazuje spożywać suche jedzenie, to jest przestrzegać surowo post, bez gotowania jedzenia; we wtorek i czwartek – „gotuje się jedzenie, jednak bez oleju”; w sobotnie i niedzielne dni zezwala się na wino i olej.
Do święta Przemienienia Pańskiego, kiedy w świątyniach święci się jabłka i winogrona, Cerkiew nakazuje nam, abyśmy nie spożywali tych owoców.
W święto Przemienienia Pańskiego według cerkiewnej reguły zezwala się na spożywanie ryby. Od tego dnia w poniedziałki, środy i piątki na stół obowiązkowo pojawiają się owoce nowego urodzaju.
Post duchowy ściśle łączy się z postem cielesnym, na podobieństwo tego, jak dusza nasza łączy się z ciałem, i przenika je, ożywia i stanowi z nim jedną całość, jak dusza i ciało stanowią jednego żywego człowieka. I dlatego, poszcząc się cieleśnie, w ten czas należy nam również nieodzownie pościć się i duchowo:
„Poszcząc się, bracia, cieleśnie, pościmy się i duchowo, rozwiążemy każde więzy nieprawości,”głosi nam Święta Cerkiew.
W poście cielesnym na pierwszym planie stawia się – powstrzymywanie od nieograniczonego i słodkiego jedzenia; w poście duchowym – powstrzymywanie się od grzesznych namiętności, które osładzają nasze skłonności i nawyki. Tam – pozostawienie niepostnego jedzenia, bardziej sytnego i spożywanie jedzenia postnego – mniej sytnego; tutaj – pozostawienie umiłowanych grzechów i grzeszności i wykonywanie przeciwnych im cnót.